فرش و فرشینه دستبافت یکی از محصولات دستساز و صنایع دستی اصیل ایرانی ست. نقوش فرش ایرانی منطقه به منطقه متفاوت است. در هنرچی به جای تمرکز بر فرش دستبافت به سراغ فرشینهها و زیراندازهای کوچک و دستبافتی رفتیم که در هر قوم نام خاصی به خود گرفته است.
فرشینه پشمی یک فرش دستبافت کوچک است که در مناطق خاصی از خراسان جنوبی بافته میشود و اصطلاحا به آن سفره آردی میگویند. این فرشینه دستبافت در تار و پود از پشم خالص گوسفند بافته شده و با رنگرزی گیاهی دارای رنگهایی هم خوان و چشم نواز است. اصولا به صورت مربعی است و برگرفته از یک نیاز زندگی گذشته مردم این منطقه است. آنها در زمان گذشته برای به عمل آمدن خمیر و گرمایش آن نیاز به یک بافته پشمی گرم داشتند. سفره آردی باید مربعی میبود تا ظرف خمیر نان به خوبی وسط آن قرار گرفته و بسته شود. حالا زنان روستایی خراسان جنوبی این فرشینه مربعی دستبافت را با نقوش و رنگ آمیزی خاص منطقه خود ترکیب کردند تا از آن برای دکوراسیون داخلی منزل، برای استفاده روی کرسی، یا زیر انداز بخشی از خانه یا جلوی مبلمان استفاده شود.
استفاده از پشم بهترین الیاف برای بافت یک فرش یا فرشینه است. پشم الکتریسیته ساکن ایجاد نمیکند، عایق سرو صدا و سرما است، باعث میشود از پیشرفت آتش سوزی در فضا جلوگیری کند. در واقع الیاف پشمی بجای شعله ور شدن ذوب میشوند و این سرعت گسترش آتش را کم میکند. فرشهای پشمی امکان بافت ماشینی را به هیچ وجه ندارند. عمر بالایی دارند. فرشینه پشمی به خوبی با یک برس تمیز و براق میشود. خیلی کمتر از فرشهای دیگر در مقابل کثیفی مقاوم هستند. درواقع پشم که یک فیبر کاملاً طبیعی است بدلیل دارا بودن روغن های طبیعی در برابر کثیفی مقاوم است و سایر آلودگی های روغنی را دفع می کند.
گلیم دستبافت عمدتا قیمتی کمتر از فرش دارند. سبک بافت گلیم با فرش کاملا متفاوت است و حتی اگر از نظر الیاف و رنگرزی یکسان باشد به دلیل بافت سریعتر، قیمت گلیم دستبافت از فرش دستبافت کمتر است. سبک بافت و نقوش گلیم دستبافت در هر منطقه از جغرافیای ایران متفاوت است و کشور ما یکی از گستردهترین تنوعها در تولید فرش و گلیم دستبافت را دارد. گلیم سفتتر از فرش است و عمر بسیار بالایی دارد.
پلاس دستبافت نوعی دیگر از محصولات دستساز و صنایع دستی ایرانی است که گاها برای بافت آن بجای الیاف نخ از برشهای پارچه استفاده میشود. البته پلاس های زیادی هم با تکه های نخ اضافی از فرش بافی تهیه میشود. پلاس مناسب نشیمن در فضای آزاد، پادری و استفادههای مشابه است.
زیرانداز مسافرتی جاجیمی یکی از محصولات به روز شده با نیاز مردم است که برگرفته از جاجیم دستبافت پشمی قدیم است. در زمان گذشته در خراسان جنوبی یک محصول دستبافت به نام جاجیم بافته میشد. در حال حاضر این محصول به صورت ماشینی بافته میشود تا برای دوخت زیرانداز با قیمت اقتصادی و منطقی مناسب باشد. زیرانداز مسافرتی جاجیمی تجربه دلنشین تری از زیراندازهای بافته شده با الیاف پلاستیک را دارد.
دسته دیگری از زیرانداز یا فرشینه دستبافت ارائه شده در صنایع دستی هنرچی به محصولات حصیری برمیگردد. انواع فرشینه گرد حصیری که به عنوان سفره حصیری در سایت تعریف شده است میتواند پاسخ نیاز شما به خرید زیرانداز باشد.